ΤΕΧΝΗ-ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΤΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ

 Αν δε το έγραφε ο Λειβαδίτης θα το έγραφα εγώ για μένα...τα είπε όλα σε λίγες γραμμές τι άλλο να συγκριθεί μαζί του...η Απολογία μιας ζωής.αξιζει να το ακούσετε με την φωνή της Καρυοφυλλιας Καραμπέτη...

Έζησα τα πάθη σα μια φωτιά, τάδα ύστερα να μαραίνονται

και να σβήνουν,

και μ' όλο που ξέφευγα απόνα κίνδυνο, έκλαψα

γι' αυτό το τέλος που υπάρχει σε όλα. Δόθηκα στα πιο μεγάλα

ιδανικά, μετά τ' απαρνήθηκα,

και τους ξαναδόθηκα ακόμα πιο ασυγκράτητα. Ένοιωσα

ντροπή μπροστά στους καλοντυμένους,

και θανάσιμη ενοχή για όλους τους ταπεινωμένους και τους

φτωχούς,

είδα τη νεότητα να φεύγει, να σαπίζουν τα δόντια,

θέλησα να σκοτωθώ, από δειλία ή ματαιοδοξία,

συχώρεσα εκείνους που με σύντριψαν, έγλυψα εκεί που

έφτυσα,

έζησα την απάνθρωπη στιγμή, όταν ανακαλύπτεις, πλέον

αργά, ότι είσαι ένας άλλος

από κείνον που ονειρευόσουνα, ντρόπιασα τ' όνομά μου

για να μη μείνει ούτε κηλίδα εγωισμού απάνω μου ―

κι ήταν ο πιο φριχτός εγωισμός. Τις νύχτες έκλαψα,

συνθηκολόγησα τις μέρες, αδιάκοπη πάλη μ' αυτόν τον

δαίμονα μέσα μου

που τα ήθελε όλα, τούδωσα τις πιο γενναίες μου πράξεις,

τα πιο καθάρια μου όνειρα

και πείναγε, τούδωσα αμαρτίες βαριές, τον πότισα αλκοόλ,

χρέη, εξευτελισμούς,

και πείναγε. Βούλιαξα σε μικροζητήματα

φιλονίκησα για μιας σπιθαμής θέση, κατηγόρησα,

έκανα το χρέος μου από υπολογισμό, και την άλλη στιγμή,

χωρίς κανείς να μου το ζητήσει

έκοψα μικρά-μικρά κομμάτια τον εαυτό μου και τον μοίρασα

στα σκυλιά.

Τώρα, κάθομαι μες στη νύχτα και σκέφτομαι, πως ίσως πια

μπορώ να γράψω

ένα στίχο, αληθινό.

Τάσος Λειβαδίτης (1922-1988).

https://www.youtube.com/watch?v=VfoS6fl1v2M

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΠΟΙΗΣΗΣ 21/03/2021

 Ο Σίγκμουντ Φρόυντ είχε πει το σπουδαίο "όπου και αν με πήγαν οι θεωρίες μου ανακάλυψα πως κάποιος Ποιητής είχε ήδη φτάσει εκεί "..Η διεισδυτική ματιά του ανθρώπου που νιώθει, σκέφτεται και βλέπει πέρα απ τα φαινόμενα, ζώντας ήδη μέσα σε αυτά είναι ακριβώς αυτό...και παρακάτω λίγες δικές μου σκέψεις πάνω στην τέχνη της Ποίησης ή μάλλον στον τρόπο ζωής που πηγάζει απ αυτήν...

Ένα από τα πολλά προβλήματα που εντοπίζω μονίμως στη εποχή μας είναι ότι ήμαστε πολύ βιαστικοί….Τρέχουμε συνεχώς για να προλάβουμε κάτι και τρέχουμε με τα μάτια και τα αυτιά κλειστά σε οτιδήποτε δεν έχει για μας ωφελιμιστική αξία. Και ένα από αυτά τα πράματα είναι η τέχνη και γενικά η προώθηση των πολιτιστικών αξιών.

Δεν ακούμε πλέον τους ποιητές, δεν παρατηρούμε τους ζωγράφους, δε μας αγγίζουν οι τραγουδοποιοί και δεν κατανοούμε τους φιλοσόφους. Και βέβαια δεν εξαιρώ τον εαυτό μου από αυτή την κακιά συνήθεια αφού πολλές φορές στην επιθυμία μου να κατανοήσω γρήγορα και χωρίς ιδιαίτερο κόπο τους μεγάλους ποιητές μας, καταλήγω σχεδόν να τους ξεφυλλίζω, να τους προσπερνώ ουσιαστικά χωρίς να ταξιδεύω μαζί τους…Και η ποίηση είναι ένα ταξίδι. Ένα ταξίδι που ποτέ δε ξέρεις που ακριβώς θα σε βγάλει και εδώ κολλάει αυτό που είχε πει ο Καρυωτάκης «….και η ποίηση είναι το καταφύγιο που φθονούμε…», γιατί οι λέξεις γίνονται πολλές φορές περιοριστικές των συναισθημάτων που σε κατακλύζουν και ούτε καν ο πλούτος της ελληνικής γλώσσας μπορεί να βάλει τάξη στη χιονοστιβάδα των λέξεων.

Ο Ποιητής δε καταγράφει κάτι που γεννά η φαντασία του, αλλά αυτό που βιώνει ο ίδιος σαν πραγματικότητα. Σαν υπαρκτή πραγματικότητα. Έτσι κατ αυτόν τον τρόπο, δε κάθεται να γράψει ένα ποίημα ούτε κατά παραγγελία, αν και μπορεί να συμβεί και αυτό για χάρη αγαπημένων προσώπων. Το ποίημα απλά ζητά απεγνωσμένα να βγει μετά από συνεχιζόμενη κυοφορία, ώριμο πια αφού σπάσουν τα νερά της λήθης..

Και βέβαια έχει κατά καιρούς γραφτεί, πως η πένα του ποιητή δε πάει στο πόλεμο. Ψιλά γράμματα.. σιδερωμένες γραβάτες. .λιμοκοντόροι και άλλα πολλά. Θα μπορούσα να παραθέσω ολόκληρη λίστα με ποιητές που πολέμησαν στη πρώτη γραμμή αλλά ξεπερνά το σκοπό αυτής της μικρής αναφοράς. Άλλωστε απλοί άνθρωποι συνέθεσαν μικρές φράσεις σοφίας, αποφθέγματα, δημοτικά τραγούδια που έχουν και αυτά τη ποιητική τους υπόσταση εφόσον βγήκαν από ένθερμη ψυχή και από νου που οραματίζεται. Και ένας νους που οραματίζεται είναι εν γένει ποιητικός και ας μη κατέγραψε ποτέ τίποτα. Σε έναν ζωντανό οργανισμό όπως είναι το σώμα, η οικογένεια, το κράτος, η κοινωνία, τα άτομα προσφέρουν κατά τις δυνατότητες τους, κατά τα χαρίσματα που τους έχουν δοθεί και έχουν αναπτύξει στο μέγιστο βαθμό. Φυσική και μετα-φυσική δεν ήταν ποτέ διαχωρισμένα στην αρχαία μας φιλοσοφία και ο Ποιητής είναι ακριβώς η ενσάρκωση της ολιστικής θεώρησης της Πραγματικότητας και του Σύμπαντος.

Οι ποιητές προσπαθούν συνεχώς να διαπράξουν το χείριστο έγκλημα της ουσίας. Να αιχμαλωτίσουν με λέξεις το Ανέκφραστο, να φωτίσουν αυτό που έντεχνα ξέρει αιώνες να κρύβεται, μέσα στην αγωνία τους να σώσουν το Αληθινό. Είναι πάντα έτοιμοι να συναντηθούν με το ανείπωτο… Ευτυχώς.. δε το πετυχαίνουν! Κάθε στιγμή αναζήτησης άλλωστε όπως είπε ο Κοέλο είναι μία στιγμή συνάντησης, μέχρι τη Μεγάλη Συνάντηση με το πεπρωμένο μας σε χώρο και χρόνο που δεν μας έχει γνωστοποιηθεί.. Η μαγκιά είναι να μην αργήσεις στο ραντεβού έχοντας όταν πρέπει τα κατάλληλα αντανακλαστικά..

Η σπουδαιότητα της Τέχνης έγκειται στο γεγονός ότι ένας άνθρωπος αποφασίζει να περάσει στην αθανασία δημιουργώντας από προσωπικά υλικά πνευματικό έργο.. μεταπλάθει μετουσιώνει την υπάρχουσα ύλη που του έχει δοθεί σε πνεύμα.. και το σπουδαιότερο είναι ότι δημιουργεί μέσα από το χάος της δικής του ψυχής.. εκείνη τη στιγμή ομοιάζει με την ίδια τη δημιουργική πνοή του σύμπαντος και συγγενεύει με το Θεό. Τέχνη είναι ακριβώς αυτό το πράμα.. μία νέα δημιουργία με απλά διαθέσιμα υλικά. Και βέβαια κάθε καλλιτέχνης είναι ιδιότροπος και μοναδική προσωπικότητα ακριβώς γιατί πρέπει να αρνηθείς τις παλαιές κοινωνικές και άλλου είδους συμβάσεις για να δημιουργήσεις.. αλλιώς δε κάνεις τίποτα άλλο από το να αναπαράγεις απλά.

H δημιουργική δύναμη ξεπηδά μέσα από το κενό, μέσα από το Χάος όπως ένας πίδακας αίμα από ένα νεκρό κορμί… και όλο ξερνά… Έτσι κάποτε ο Θεός έπλασε τον κόσμο. .Aπό αφόρητη μοναξιά..

Τα αντιμαχόμενα στοιχεία μιας προσωπικότητας είναι κυρίως που την καθορίζουν σα δημιουργική και καλλιτεχνική. Διότι από τις αντιθέσεις και την αδιάκοπη εσωτερική πάλη διαθέσεων, απόψεων, στάσεων ακόμα και στυλ εμφάνισης προκύπτει η δημιουργική δύναμη, σαν ενέργεια από κίνηση. Ενέργεια που παράγει θερμότητα και εν τέλει θερμότητα που γίνεται Φλόγα και ζητά να κάψει και να ζεστάνει ταυτόχρονα

Όταν ο Θεός κλαίει, τα πολύτιμα δάκρυα του τα μαζεύουν οι ποιητές, οι ονειροπόλοι και όλοι οι τελευταίοι αλαφροΐσκιωτοι του κόσμου αυτού και τα κάνουν λέξεις, τραγούδια και ιστορίες που αρέσουν να ακούν και να μαθαίνουν οι άνθρωποι.

Ο άνθρωπος παλεύει με τη τραγική του μοίρα γιατί έχασε το θεϊκό προορισμό του συμπαρασύροντας μαζί του και όλη τη φύση. Έχτισε αυτοκρατορίες μα έμεινε άστεγος, εφηύρε όλα τα καλά και τα αγαθά μα έμεινε γυμνός και ανυπόδητος από το θείο κάλλος. Μόνο όταν παλεύει για μια Ιδέα όπως είναι η πατρίδα και μόνο όταν Ερωτεύεται ξαναβρίσκει το στρατί προς την ουράνια πατρίδα.

Ο άνθρωπος καλείται να αξιοποιήσει τη μοναξιά της αναζήτησης του Αληθινού, του Άρρητου και να δημιουργήσει τους δρόμους που θα τον οδηγήσουν στον ύψιστο προορισμό του, τη Θέωση, και θα τον μεταμορφώσουν από Άτομο σε Πρόσωπο. Διότι μόνο τα Πρόσωπα ζουν αγαπητικά και δε γνωρίζουν μοναξιά.

Η ομορφιά συνεχίζει να υπάρχει και να μας ξαφνιάζει μέσα σε τούτη τη σκληρή παράλογη διαδρομή. Είναι σχεδόν προκλητική. Και είναι ακριβώς αυτή η πρόκληση κατά βάθος που μας καλεί να επαναστατήσουμε, και όχι όροι καλύτερης υλικής διαβίωσης… Παρά μονάχα το δικαίωμα στην Ομορφιά. Για χάρη της και μόνο γι αυτήν.

Όλη τη μέσα σκάβαμε και φυτεύαμε..

Σκάβαμε και φυτεύαμε..

Το άλλο πρωί η μόνη πραγματικότητα που υπήρχε ήταν εκείνη του Ποιητή..

-Η Τέχνη είναι ο μεγάλος μας Έρωτας.. γιατί σου δίνει απλόχερα. Και το μόνο που ζητάει απλά από σένα είναι να είσαι απλά Εσύ!!

-Η αναπνοή μου τελειώνει.. τα στήθια μου πονάνε. Γρήγορα! Φέρτε μου χαρτί και μολύβι!

-Άσε την ποίηση να έρθει να σε βρει.. έρχεται πάντα όταν δεν έχεις τίποτα να πεις.

Τανουδη Εύη

2Dominique Bandi και Marina Giannikou