ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΕΙΟ

Ένας μονάχα ορίστηκε να ελαφρύνει το "φορτίο" της μάσκας μας...Του Προσωπείου.

"Η αποφυγή της εγγύτητας βρίσκεται στο κέντρο της προσοχής του Φρόιντ του πατέρα της μοντέρνας ψυχολογίας. Η απρόσωπη σχέση αναλυτή-αναλυόμενου είναι η βάση της ψυχαναλυτικής θεραπείας: ο ασθενής είναι ξαπλωμένος στο ντιβάνι και ο γιατρός τοποθετείται πίσω του, ώστε να μη βλέπει ο ένας το πρόσωπο του άλλου. Η ψυχαναλυτική συνεδρία, εξηγεί ο Ι.Κ Τσέγκος, είναι ένα τεχνητό ψυχόδραμα, όπου παίζονται ρόλοι. Η σχέση είναι πραγματική, αλλά τεχνητή, όχι α-ληθινή. Δεν ανασύρει το Πρόσωπο από τη λήθη. «Ο Φρόιντ ήταν ένα νευρωτικό άτομο που έτρεμε την τρέλα (είναι χαρακτηριστικό ότι η λέξη φόβος δεν υφίσταται στο ψυχαναλυτικό λεξικό). Έτσι ουδέποτε στη ζωή του είδε ψυχωσικό  άρρωστο, ψυχανάλυσε μόνο… τα απομνημονεύματα ενός ψυχωσικού!! Τώρα βέβαια τον φόβο της τρέλας δεν τον είχε μόνο ο Φρόιντ, τον έχουμε και σήμερα πάρα πολλοί ψυχίατροι και ψυχαναλυτές. Είναι και ο φυσικός τρόμος για τη δική μας τρέλα, για τη σκοτεινή πλευρά του ψυχισμού μας, που ενισχύεται από τη γενικότερη δυσανεξία για τη διαφορετικότητα. Ο φόβος του γιατρού να αντιμετωπίσει την τρέλα επινοεί την αντικειμενικότητα και την «επιστήμη» της ψυχανάλυσης. Το ντιβάνι του ψυχαναλυτή είναι επινόηση του Φρόιντ, επειδή παροιμοιωδώς φοβόταν να αντιμετωπίσει το βλέμμα των αναλυόμενων του. Με το πρόσωπο δεν τα πήγαινε καλά, όπως επίσης και έχει δυσκολίες κι η Καθολική Εκκλησία με τους εξομολογούμενους, γι αυτό και ο εξομολογητής τους παρατηρεί αθέατους πίσω από το καφασωτό. Η αναλογία ντιβανιού ψυχαναλυτικού και κουβουκλίου εξομολογητικού των Λατίνων είναι συνταρακτική… Στην Ορθόδοξη παράδοση αντίθετα η εξομολόγηση γίνεται πρόσωπο με πρόσωπο….(Ελευθεροτυπία, αφιέρωμα στη σχέση φόβου και εξουσίας Ι.Κ Τσέγκος)

Στην ενόραση του Σαρτρ «κόλαση είναι ο άλλος». Πιο συγκεκριμένα όταν τρία άτομα μοιράζονται το ίδιο κελί. Είναι κόλαση γιατί οι σχέσεις είναι εκεί άμεσες και το πρόσωπο του νεωτερικού Ατόμου δεν μπορεί να κρυφτεί πίσω από ένα απρόσωπο εξατομικευμένο κοινωνικό προσωπείο. Η εγγύτητα εμποδίζει τη λειτουργία της απρόσωπης κοινωνικότητας. Το αντίθετο συμβαίνει στην ελληνική κοινωνικότητα. Κόλαση είναι εδώ η αδυναμία αλληλοπεριχώρησης των προσώπων. Στην Κόλαση δε βλέπει ο ένας το πρόσωπο του άλλου βεβαιώνει το Γεροντικό. Ενώ είναι πολύ κοντά: πλάτη με πλάτη. Εκεί συν τρεις δε κάθονται συν δύο δεν κουβεντιάζουν, επιμαρτυρεί δημοτική μούσα. Κόλαση είναι η τεχνητή μη ορατότητα του προσώπου του άλλου: ο απρόσωπος Πλησίον! 

"..Αν κανείς θέλει να πει πως ο άνθρωπος είναι πολύ μικρός για να αξίζει την επικοινωνία με τον Θεό, πρέπει να είναι πολύ μεγάλος για να το κρίνει."Πασκάλ

Αναλογιζόμενος κανείς τη διαχρονική μορφή του Ήρωα, του ήρωα του ’21, του ΄40, , και όλες τις καθημερινές τραγικές μορφές των πολεμιστών που πέρασαν από αυτά τα χώματα ανά τους αιώνες, που μάτωσαν αυτά τα χώματα διαπιστώνει και τη τεράστια απόσταση χαρακτήρων που χωρίζει το Νέο-Έλληνα με τον Ήρωα, τον Άντρα-πολεμιστή από τον άντρα-λαπά, τη Γυναίκα-Βράχο από τη γυναίκα-ντεκαπάζ…
Σε ένα κόσμο που ο θάνατος παραμόνευε σε κάθε βήμα και η Λευτεριά ήταν πάντα το ζητούμενο, πέρα από κάθε λογική, άνθρωποι έδωσαν τη ζωή τους και κάτι παραπάνω ίσως για να σώσουν –όχι τη ζωή τους- μα το δικαίωμα στην Αξιοπρέπεια. Σήμερα που η Λευτεριά- για όσους ακόμα δεν έχουν καταλάβει- είναι ακόμα δυστυχώς ζητούμενο, διότι ήμαστε ακόμα σκλαβωμένοι και μάλιστα με το χειρότερο τρόπο, η συνείδηση του Έλληνα είναι μπαζωμένη ανάμεσα σε σκουπίδια που έγιναν ανάγκες:
Αυτοκίνητα-
Κινητά-
Λαπτοπ-
Τάμπλετ-
Ποτά -
Ανούσια Σαββατοκύριακα-
Γήπεδα και γκολ-
Κόμματα και παρατάξεις-

Και το μόνο πεδίο που έχει ανάγκη ένας άντρας να αποδείξει τον αντρισμό του είναι το σεξ.. Άντε ξανά όλα γύρω από το σεξ: Αφίσες, περιοδικά, ταινίες, διαφημίσεις και στο φαύλο κύκλο της ματαιότητας εμπλέκει και τη γυναίκα. Κυνήγι αναγνώρισης και κόμπλεξ κατωτερότητας που μεταδίδεται από τον έναν στον άλλο, το προπατορικό αμάρτημα και πάλι στην επικαιρότητα… Και Εκείνη που δε φοβήθηκε ποτέ τον κατακτητή, που ύφαινε και ξήλωνε το εργόχειρο της με τόση μαστοριά, τώρα χρησιμοποιεί την πονηριά μόνο και μόνο για να εξαπατήσει. Εκείνη που σήκωνε τα βάρη στα άγρια βουνά της Αλβανίας ξυπόλητη να αλαφρύνει λίγο Εκείνον που πολεμούσε, τώρα αναζητάει τρόπους να τον «βάλει στο βρακί της» αφού έτσι θεωρεί σωστό η κοινωνία πλέον να κάνει.

Όλα μπερδεύτηκαν και όλα χάθηκαν. Και η πυξίδα της ψυχής μας έχει χάσει τη κατεύθυνση. Μα η ελληνική ψυχή ήταν πάντα πυξίδα από μόνη της και πρέπει να βρει τη δύναμη να κάνει επανάσταση. Μια επανάσταση όχι κραυγαλέα μα ανθρώπινη, μια επανάσταση που θα ξεκινήσει για τον καθένα από τη προσωπική του ζωή. Να ξαναγίνουμε οι Ήρωες της καθημερινότητας, οι ¨Ηρωες του εαυτού μας, της ζωής μας, ο Άντρας και η Γυναίκα που θα θέλαμε να ήμασταν για μας, για τους άλλους… Όχι λαπάδες, όχι άλλο κάρβουνο, όχι άλλη αποβλάκωση όχι άλλη μιζέρια…

Το Όχι δεν ειπώθηκε απλά αλλά υλοποιήθηκε σύσσωμο. Το Όχι δεν είχε νόημα σαν λέξη ειπωμένη πάνω στον αυθορμητισμό, στον ηρωικό οίστρο της στιγμής ή στη διπλωματική του πλευρά αν δεν γινόταν πράξη , αν δεν ακολουθούσε η στάση ζωής ενός ολόκληρου λαού. Το όχι έγινε τρόπος ζωής πάνω σε ένα σχοινί τεντωμένο, σε μια σκληρή καθημερινή πραγματικότητα που ξεπερνούσε την πείνα, τη φτώχεια και το θάνατο. Το θέμα δεν είναι πως τα κατάφεραν τελικοί Εκείνοι αλλά πως μεταλλάχτηκε μια ολόκληρη γενιά, πως φτάσαμε ως εδώ χωρίς ταυτότητα…

Ο ήρωας δεν είναι και δεν ήταν ποτέ κάτι εξωπραγματικό είναι ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας. Δε φοβάται λιγότερο από τον καθένα ίσως να φοβάται περισσότερο από τον καθένα. Όμως δεν ησυχάζει στα στεγανά και η ανησυχία του αυτή την οριακή στιγμή της ελευθερίας του μπαίνει πάνω από το φόβο. Και η εποχή μας είναι η πιο δύσκολη μα και η πιο πρόσφορη να γεμίσει ήρωες. Τα όπλα και οι εποχές διαφέρουν οι αιτίες δεν άλλαξαν ποτέ.

Κάποτε οι άνθρωποι κοιτιούνταν στα μάτια… Κάποτε επικοινωνούσαν. Σήμερα κοιτάνε μια οθόνη, μετριούνται σαν μονάδες, σαν άτομα ούτε καν σαν Πρόσωπα(που είναι και το ίδιον της ελληνικής ταυτότητας). Κάποτε οι νέοι μας είχαν όραμα να αλλάξουν τον κόσμο, σήμερα ονειρεύονται το I Phone 8! Δεν έχουν ονόματα, έχουν facebook, blog, twitter, I pad, πιστωτικές κάρτες, κάρτες από σούπερ μάρκετ, ταυτότητες ένα σωρό αλλά δεν έχουν όνομα και ουσιαστική ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ! Και έχοντας χρόνο να κοιτάξεις τον άλλο μες τα μάτια, χρόνο που δε σου αποσπά το tablet και η τηλεόραση, φτάνεις στην κατανόηση, στη συμπόνια, στην αγάπη, στη θυσία έννοιες ξεπερασμένες και δύσκολες για μας που φοβόμαστε μη χάσουμε τα κεκτημένα μας. Μας έριξαν από κοντά ένα σωρό άχρηστα αντικείμενα για να μας κάνουν αντικείμενα! Για να περνάνε τα απάνθρωπα νομοσχέδια τους κάτω από τη μύτη τους ανενόχλητοι. Προγραμματισμένα ρομπότ! Οι επιστήμονες λένε, ότι ο τύπος ανθρώπου από τον οποίο προερχόμαστε, ο homo sapiens, επικράτησε έναντι των άλλων τριών ειδών. Το απίστευτο είναι ότι επικράτησε ενώ ήταν πιο αδύναμο είδος. Ξέρετε γιατί; Γιατί είχε κάτι που δεν είχαν τα άλλα δύο: τη Συμπόνια για το συνάνθρωπο του.Όταν κάποιο άτομο από την ομάδα αντιμετώπιζε κάποιο πρόβλημα συνέτρεχαν τα υπόλοιπα και έτσι κατόρθωσαν να επιβιώσουν. Γι αυτό κινδυνεύουμε να αφανιστούμε σαν ανθρώπινες υποστάσεις… Όπως είπε και κάποιος γνωστός συγγραφέας, σκάποτε λέγαμε υπάρχουν 2 είδη ανθρώπων, ο καλός και ο κακός. Σήμερα λέμε, ο καλός, ο κακός και ο μεταλλαγμένος. ¨Ήμαστε μεταλλαγμένοι είτε το θέλουμε είτε όχι. απόσπασμα από "Μηχανιστική ζωή και Σύγχρονοι ¨ηρωες" ΕΥΗ ΤΑΝΟΥΔΗ

Να μιλά κανείς ή να μη μιλά;

Γιατί... ο Διά(βο)λογος έχει πολλά ποδάρια...
.
.
Φίλε ομιλητή,

Επειδή ο διάλογος είναι το κοσκίνισμα όσων δεν θέλουν να ζυμώσουν.

Επειδή η έλλειψη δράσεων βρίσκει άλλοθι στις βαθυστόχαστες συζητήσεις.

Επειδή με πορδές δε βάφονται αυγά.

Επειδή επιτυχία του ρήτορα είναι να κάνει τη νύχτα μέρα.

Επειδή η Ιστορία δεν περιγράφει τις συζητήσεις αλλά τις πράξεις.

Επειδή η ένταση της φωνής δεν ενισχύει το επιχείρημα.

Επειδή το δικαίωμά σου να μιλάς δεν περιλαμβάνει και την υποχρέωσή μας να σε πάρουμε στα σοβαρά.

Επειδή ο σίγουρος τρόπος για να μη μάθεις τίποτα είναι να ξέρεις ήδη.

Επειδή η πίστη σου στην εξυπνάδα των λόγων σου σε κάνει απλά ανόητο.

Επειδή η εικόνα σου για τον κόσμο δεν είναι ο κόσμος, αλλά απλά μια εικόνα του.

Επειδή υπάρχουν κάποιοι που μπορούν και σκέφτονται μόνοι τους.

Επειδή το να επαναλαμβάνεις αυτά που λες δεν τα καθιστά αληθινά.

Επειδή η κούραση στα μάτια μου δεν συνιστά συμφωνία.

Κι επειδή η θεωρία είναι θεωρία και η πράξη πράξη,

« Σκάσε και Πράξε.»
.
.
Νίκος Καρούζος - O Διάλογος έχει πολλά ποδάρια

ΥΠΟΣΧΕΣΗ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑΣ

Πώς να υπάρξουμε μέσα σε τόση ανυπαρξία;

Από παρουσίες και επικυριαρχίες άλλων πώς να υπάρξω

και στων κραυγών τη λαίλαπα μέσα

τι να αποσώσω;

Και όμως…

Σιμά στις ρίζες των δέντρων τρέφονται μικροοργανισμοί

-για δες-

μικρή διάφανη ζωή που δεν ενόχλησε ποτέ κανένα.

Κάτω απ τη σκιά τους κοιμάται ο ξυλοκόπος

και στα βαριά κλαδιά τους

τη μουσική του κόσμου

 ανασυνθέτουν τα πουλιά.

Μες την ανάγκη όλα χάνονται και όλα συγκρατούνται.

Ανάγκη είναι ο Άλλος και η ανυπαρξία του για σένα μεγαλύτερη ανάγκη.

Ήρθαν εποχές και μέρες που δεν θυμίζουν τίποτε.

Δίχως νοσταλγίες και μνήμες

χωρίς κρίκους συνδετικούς

άδειο το μυαλό ταξιδεύει στο καιρό.

Το παρόν μουντό.

 Πάντα η ανάμνηση έχει χρώμα.

Τα στάνταρ σου τελείωσαν.

Άλλαξε η ζωή.

Σε ποιο τραπέζι τρως

με ποιους περνάς τη μέρα σου

με ποιους τη νύχτα σου.

Η ελπίδα αμήχανη που να σταθεί δε ξέρει

Κλεισμένες οι προοπτικές

σε κάποια κούτα μετακόμισης.

Την παλιά ζωή ποιος την θυμίζει

παρά μονάχα κάτι δειλινά μαβιά

που έδιναν παράσταση τα όνειρα σου

πίσω από νέφη κουϊντών.

Και αυτό το έργο ξέμεινε από θεατές

όσο και αν επιμένεις το εισιτήριο να πληρώνεις,

ξέφτισε και γέρασε και τα σύννεφα έφεραν βροχή.

Πώς να υπάρξουμε σε τόση ανυπαρξία εποχής και μνήμης

Με στοιχειώνει ο δρόμος μου τα βράδια.

Η σκηνή, η αυλαία που πέφτει, τα φώτα που θαμπώνουν.

Τόσο παλιά και τετριμμένα για μένα

που μεγάλωσα στο θέατρο της ζωής

τόσο καινούργια και παρθένα για μένα

που δεν τα ζησα ποτέ στης Τέχνης τα σανίδια.

Με στοιχειώνει και ετούτο το σανίδι

που αν με τα γόνατα το φθείρω ποτέ δε ξέρω.

Μόνο πάνω του, εκεί μονάχα καταθέτω την αλήθεια μου

μπροστά από χιλιάδες μάτια υπάρχω

αφού κανείς τα μυστικά δεν αφουγκράζεται

κανείς δε βλέπει στο σκοτάδι.

Είναι και αυτή η ζωή που δε μας γέννησε ακόμη

 και νεοφερμένοι βαδίζουμε στο δρόμο του θανάτου.

Χάλασαν πάλι φέτος οι χελιδονοφωλιές

 έμειναν ορφανά τα όνειρα και άστεγα για το χειμώνα.

Πότε θα ζήσουμε; Ρώτησε το κορίτσι… 

Δεν ωρίμασαν οι συνθήκες απάντησε το αγόρι.

Και έτσι ασαφώς και θολά προχωράνε τα ζευγάρια και οι γενιές.

Υποσχέθηκα κάτι απροσδιόριστο.

Υποσχέθηκες να το κάνεις.

Υποσχέθηκε να έρθει…

Υποσχεθήκαμε την αλλαγή. Υποσχεθήκατε τη δέσμευση.

Υποσχέθηκαν το ΟΧΙ.

Μη γελάς.

Είναι και αυτός ο ύπνος που δε σε παίρνει γιατί δεν έχει θέσεις.

Διορισμοί στα όνειρα πρόωρα πολλά υποσχόμενοι καταργήθηκαν.

Και το ποίημα αυτό έχει πιο πολλές τελείες και παύλες-μεταφορικές- από κάτι το συγκεκριμένο.

Κουράστηκες να προσπαθείς να πετάξεις. Ας έρθει ακόμα ένα ζευγάρι φτερά...

Θέλω σε κάποιον να χρειαστώ.

Σε κάτι να χρειαστώ. Να απλώσω το χέρι να χει κάτι να δώσει.

Υποσχέθηκα και έκλεισα πάλι τα μάτια…ΕΥΗ ΤΑΝΟΥΔΗ

ΟΙ ΔΙΚΕΣ ΜΑΣ ΕΥΘΥΝΕΣ

Μια μαρτυρία που αξίζει να διαβαστεί για να θυμώσουμε και άλλο. Γιατί ήμαστε ο καθρέφτης όσων μας κυβερνούν γιατί αν δεν αλλάξουμε και μεις τον παλιό χαρακτήρα μας, την βλαχομαγκια μας και αν συνεχίσουμε να παρανομούμε με την ανοχή και την αδιαφορία του κράτους θα μας βρουν και άλλα. Να απαιτήσουμε ευθύνες αλλά να αναλαμβανουμε και τη δική μας.

ΕΥΗ ΤΑΝΟΥΔΗ

«Έτσι βρήκαμε το πρώτο πτώμα... Δυο αστυνομικοί την είχαν απομακρύνει δυο φορές με την βία...»

Πρόκειται για ένα κείμενο που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο και υπογράφει με τα αρχικά του γράμματα ένας Αξιωματικός των Ειδικών Δυνάμεων, ο οποίος σύμφωνα με όσα ο ίδιος λέει, βρέθηκε στο Μάτι, την πρώτη ημέρα της πυρκαγιάς.

Η μαρτυρία του συγκλονίζει:

«Είναι 04:30 και μόλις γύρισα από την πυρκαγιά στο Μάτι και στο Νέο Βουτζά. Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές έχουμε καταστραφεί τεράστιες δασικές εκτάσεις, οικίες και δυστυχώς μέχρι αυτή τη στιγμή ακούγονται για 20 νεκρούς συνανθρώπους μας.

Θα ήθελα να σας μεταφέρω τις δικές μου εμπειρίες και να δούμε τι φταίει. Σαν smashpoint είναι η θέση μας να πούμε τι πραγματικά φταίει χωρίς δογματισμούς, θεωρίες συνομωσίας και αβάσιμες κατηγορίες. Θα μιλήσουμε μόνο για την περιοχή που έδρασα και είχα άμεση επαφή με τα γεγονότα.

Εγώ με κάποιους συναδέρφους μεταβήκαμε εθελοντικά στο Νέο Βουτσά με άμεση επαφή με την τοπική πυροσβεστική υπηρεσία. Αποστολή μας ήταν βάση οδηγιών του Πυροσβεστικού Σώματος ο απεγκλωβισμός πολιτών κάτι που κάναμε επι σχεδόν 8 ώρες μαζί με μια ομάδα της ΟΠΚΕ (Ομάδα Πρόληψης Καταστολής Εγκληματικότητας) της Αστυνομίας, στελέχη της Λέσχης Εφέδρων Ενόπλων Δυνάμεων Αττικής (ΛΕΦΕΔ Αττικής) και εθελοντές αστυνομικούς και στρατιωτικούς που μετέβησαν για αυτό το σκοπό.

Η κατάσταση πράγματι ήταν τραγική. Παντού καμένα σπίτια και καμένα οχήματα. Οι πυροσβέστες υπερέβησαν εαυτό στις προσπάθειές τους να σώσουν ότι μπορούσαν και παρόλα τα εμπόδια που αντιμετώπισαν, για τα οποία θα μιλήσουμε πιο κάτω. Την ίδια στιγμή εθελοντές πυροσβέστες από ομάδες πυροπροστασίας τους βοηθούσαν ενώ τα ασθενοφόρα ιδιωτικά, οργανισμών όπως του Χαμόγελου του Παιδιού και του ΕΚΑΒ έτρεχαν συνεχώς υπο αντίξοες συνθήκες να μεταφέρουν τα θύματα στα νοσοκομεία.

Όπως ανέφερα μαζί με την αστυνομία και εθελοντές πάντα υπο την άμεση καθοδήγηση του κέντρου επιχειρήσεων της Πυροσβεστικής μεταβαίναμε σε σημεία να βγάλουμε πολίτες αι να τους μεταφέρουμε σε ασφαλείς περιοχές. Την ίδια στιγμή εθελοντές αστυνομικοί και μέλη της ΛΕΦΕΔ έπρατταν ένα άθλο να μεταφέρουν πόσιμο νερό στους πυροσβέστες.

Εδώ ξεκινάμε τα προβλήματα με πολίτες να αρνούνται να υπακούσουν σε εντολές και να κάνουν του κεφαλιού τους. Έναν απεγκλωβίζαμε και 10 νέοι έρχονταν. Τους λέγαμε να φύγουν αλλά αυτοί τίποτε. Να καίγεται το σπίτι και να προσπαθούμε με το ζόρι να τους διώξουμε και αυτοί τίποτε. Έτσι βρήκαμε το πρώτο πτώμα μιας κυρίας που πέθανε από ασφυξία. Πιο πριν 2 αστυνομικοί εκτός υπηρεσίας την είχαν απομακρύνει 2 φορές με την βία αλλά αυτή εκεί. Έτσι πέθανε και δυστυχώς εγώ μαζί με ένα αστυνομικό ήμασταν αυτοί που πρώτοι την βρήκαμε και επιβεβαιώσαμε το θάνατό της. Αργότερα βρήκαμε ένα απανθρακωμένο πτώμα και αργότερα άλλα 6 πτώματα εκ των οποίων τα 3 ήταν παιδιά 4-7 ετών. Στο τομέα ευθύνης μας δεν μπορέσαμε να βρούμε 3 ηλικιωμένα άτομα τα οποία αγνοούνται. Το ένα έμενε σε σπίτι που φλεγόταν και δεν μπορούσαμε να προσεγγίσουμε. Τα άλλα δύο δεν μπορέσαμε να τα βρούμε παρόλες τις έρευνες που κάναμε.

Σε όλο αυτό το διάστημα όμως είχαμε ένα τεράστιο εχθρό να αντιμετωπίσουμε: τους πολίτες. Δυστυχώς μιλάμε για τον νεοέλληνα που γράφει τους πάντες στα παλιά του τα παπούτσια και κοιτάει μόνο την πάρτυ του. Ας δούμε κάποια γεγονότα που συνέβησαν χθες (που δυστυχώς τα έχω ξανασυναντήσει και σε άλλες πυρκαγιές) που δυσκόλευσαν το έργο μας

Κλασσικός νεοέλληνας που είναι ο μάγκας και ο «ξέρεις ποιος είμαι εγώ» οδηγάει στην ΛΕΑ για να πάει πιο γρήγορα. Έτσι μπλοκαρίστηκαν πυροσβεστικά οχήματα και ασθενοφόρα. «Και τι με νοιάζει εμένα εγώ βιάζομαι». Έτσι πολλές ενισχύσεις άργησαν να φτάσουν για αυτό το λόγο. Την ίδια στιγμή ο καθένας πάρκαρε το όχημα του όπου του καπνίσει. Αποτέλεσμα έκλεινε ο δρόμος και δεν μπορούσαμε με μεταβούμε τόσο εμείς όσο και πυροσβεστικά και ασθενοφόρα στο σημείο. Παραδέχτηκα όμως ένα μάγκα πυροσβέστη που δεν κώλωσε και πάτησε με το πυροσβεστικό ένα πολιτικό όχημα που έφραζε το δρόμο γιατί ο μάγκας ιδιοκτήτης αρνιόταν να μετακινήσει το όχημα. Ξέρετε ότι αν ο νέο-έλληνας δεν ήταν τόσο ηλίθιος και ψευτόμαγκας πιθανόν να είχαν σωθεί περισσότερες ζωές και περιουσίες. Αλλά όταν καίγεται το σπίτι του γείτoνα δεν μας νοιάζει. Μας νοιάζει μόνο η πάρτυ μας.

Έτσι συνεχίζουμε με το δεύτερο λόγο του βλάκα νεοέλληνα που καλούσαν τη πυροσβεστική λέγοντας ψέματα ότι καίγονται και υπάρχουν άτομα. Τρέχαμε με τους πυροσβέστες να βοηθήσουμε και βλέπαμε ένα θάμνο να καίγεται που με ένα μπουκάλι νερό θα είχε σβήσει. Την ίδια στιγμή κάπου αλλού κάποιος χρειαζόταν την βοήθειά μας. Αλλά πάλι δεν μας ενδιαφέρει ο άλλος.

Η ξεροκεφαλιά πολλών. Τους ικετεύαμε στην κυριολεξία να φύγουν και να βγουν στην λεωφόρο Μαραθώνος. Αυτοί όχι εκεί ξεροκεφαλιά και ξέρουν. 1 διώχναμε και 10 ερχόντουσαν και ο καθένας με την βλακεία του. Έτσι μετά είτε βρίσκαμε τα πτώματά τους είτε τρέχαμε να τους σώσουμε και τις περισσότερες φορές τους βγάλαμε καμένους και τραυματίες. Αποτέλεσμα ζωές χάθηκαν άδικα λόγω στενομυαλιάς και εμείς αναλωθήκαμε άδικα σε βλακείες ενώ θα μπορούμε να βοηθήσουμε περισσότερους ανθρώπους όπως μια οικογένεια που κάηκε που δυστυχώς όταν λάβαμε το σήμα ήταν αργά και όταν φτάσαμε μαζί με περιπολικό είδαμε τη μάνα με 2 μικρά παιδιά να έχουν γίνει παρανάλωμα.
Στην κυριολεξία ΝΤΡΟΠΗ μας. Βέβαια όλοι ξέρουν να κατηγορούν το κράτος, τη πυροσβεστική και την αστυνομία. Η κυβέρνηση ή η πυροσβεστική φταίνε που ο Έλληνας δεν έχει παιδεία, είναι ατομιστής, εγωιστής, ψευτόμαγκας και απείθαρχος;

Φανταστείτε ότι αν δεν είχαμε τα παραπάνω κολλήματα πόση περισσότερη βοήθεια θα είχαμε δώσει και σίγουρα θα είχαμε σώσει περισσότερες ζωές και περιουσίες.

Όμως υπάρχει άλλη μια τραγική ευθύνη που πέφτει στους πολίτες και τους δήμους: η προετοιμασία και η πρόληψη. Φυσικά ο παντογνώστης Έλληνας του πληκτρολογίου ξέρει να κατηγορεί δεξιά και αριστερά την εκάστοτε κυβέρνηση, τη πυροσβεστική και πάντα έχει την λύση στο τσεπάκι του. Όμως για να δούμε τι ευθύνες υπάρχουν από τους δήμους. Να θυμίσω ότι ευθύνη της πρόληψης είναι στους δήμους. Όμως... Είμαι 35 ετών και από παιδάκι κάθε καλοκαίρι έπιανε φωτιά η Πεντέλη και ο Νέος Βουτσάς. Τι έχουν κάνει οι δήμαρχοι για την πρόληψη; Ας δούμε τις «δράσεις»:

Σε όλη την περιοχή υπήρχαν ξύλινοι δοκοί για να περνάνε τα καλώδια της ΔΕΗ. Φυσικά ανάψανε από τη φωτιά και φυσικά οι κολώνες έπεσαν φράζοντας το δρόμο. Έτσι προσπαθούσαμε να μετακινήσουμε ασήκωτους δοκούς που έκαιγαν και είχαν ηλεκτροφόρα καλώδια προκειμένου να περάσει το πυροσβεστικό και το ασθενοφόρο. Γιατί δεν είχαν τσιμεντένιες κολώνες; Φυσικά τεράστιο μερίδιο ευθύνης έχει η ΔΕΗ. Αλλά οι Δήμοι γιατί δεν απαιτούν αυτό να αλλάξει; Την ίδια στιγμή σύμφωνα με στοιχεία του πυροσβεστικού σώματος οι μισές σχεδόν φωτιές προκαλούνται από σπινθήρες που προέρχονται από μετασχηματιστές και κολώνες της ΔΕΗ. Γιατί δεν γίνεται αποψίλωση όπως προβλέπεται από την Πυροσβεστική; Διότι δεν τους ενδιαφέρει, έχουν πολιτιστικές εκδηλώσεις να κάνουν που είναι πιο σημαντικές από την ανθρώπινη ζωή.

Σε όλη την έκταση που έκανα χθες (χωρίς υπερβολή έκανα στην περιοχή περί τα 200 χλμ με το προσωπικό μου όχημα) δεν είδα ΠΟΥΘΕΝΑ ένα πυροσβεστικό κρουνό. Όμως λεφτά οι δήμοι είχαν πάρει για τους κρουνούς. Αποτέλεσμα τα πυροσβεστικά οχήματα άδειαζαν και έπρεπε να ξαναγυρίζουν πίσω να ανεφοδιαστούν. Έτσι από την μία κάλυπταν μια μικρή έκταση από την άλλη χανόταν πολύτιμος χρόνος για τον ανεφοδιασμό τους. Αν δείτε πουθενά και στην Αθήνα δεν θα δείτε κρουνούς. Την ίδια στιγμή σε Κω και Κάλυμνο βρίσκετε κάθε 200-300 μέτρα κρουνούς. Σε πολλά πάρκα στο εξωτερικό όπως στην Τουρκία για παράδειγμα θα δείτε μέσα στα πάρκα κρουνούς. Στο εξωτερικό σε κάθε σχεδόν τετράγωνο υπάρχει κρουνός. Στην Αττική εδώ και 20 χρόνια λέμε να βάλουμε κρουνούς. Αλλά από δικαιολογίες φουλ, από πράξεις μηδέν.

Στο ίδιο μήκος στα δάση μετά τις πυρκαγιές του 2007 και με απόφαση της τότε κυβέρνησης εφοδιάστηκαν οι δήμοι με δεξαμενές νερού που είχαν τοποθετηθεί σε καίρια σημεία ενώ είχαν ανοιχθεί αντιπυρικές ζώνες. Έχουν περάσει 11 χρόνια και ο νεοέλληνας δήμαρχος (πχ βλέπε Μάνδρα με τις πλημμύρες που σιγά μην γίνουν) διαθέτει τα χρήματα του κράτους σε βλακείες. Έτσι όλες οι δεξαμενές νερού είναι άδειες ενώ οι αντιπυρικές ζώνες δεν υπάρχουν. Έτσι δυσκολεύεται το έργο της πυρόσβεσης. Θα μου πείτε δεν υπάρχουν χρήματα. Θα σας απαντήσω ότι δεν ισχύει. Γιατί; Φυσικά διότι υπάρχουν δήμοι που έχουν αντιπυρικές ζώνες και έχουν και συνεχώς γεμάτες δεξαμενές

Το 2007 επίσης δόθηκαν χρήματα από το κράτος για να δημιουργηθούν ομάδες πυρασφάλειας και πυρόσβεσης στους δήμους. Εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων όπως πχ ο Δήμος Βύρωνα και κάποιες εθελοντικές ομάδες όπως ο ΣΠΑΥ. Οι περισσότεροι δήμοι έχουν φτιάξει ομάδες με υπέρβαρους ανθρώπους, ανέκπαίδευτους και διχως εξοπλισμό. Έτσι πιο πολύ πρόβλημα είναι πάρα βοήθεια. Την ίδια στιγμή πολλοί άλλοι δήμοι ΔΕΝ έχουν οργανώσει ομάδες. Έτσι πχ ο Δήμος Αθηναίων ή ο Δήμος Μάνδρας δεν έχουν ομάδες πολιτικής προστασίας.

Βέβαια για τους δημάρχους φυσικά και φταίει ο Έλληνας πολίτης διότι αυτός τους εκλέγει και μετά δεν απαιτεί βασικά πράγματα. Οι δήμαρχοι είναι μόνο να μην κλείσει κανένα στρατόπεδο και χάσουν μεροκάματο ή για κανένα ρουσφέτι. Δεν είναι τυχαίο ότι ΠΟΤΕ δεν έχουν διωχθεί ποινικά. Αλήθεια είδατε πχ στις φωτιές στην Ηλεία το 2007 ή στις πλημμύρες της Μάνδρας το 2017 οι πολίτες να προβούν σε μηνύσεις; Όχι. Ούτε κατόπιν εορτής δεν τους νοιάζει. Όμως στη Σερβία ένα κράτος με σοβαρότερα προβλήματα από τα δικά μας μετά τις μεγάλες πλυμμήρες που είχαν πριν 5 χρόνια οι πολίτες έκαναν μήνυση σε δημάρχους που δεν είχαν κάνει τα απαραίτητα με αποτέλεσμα την καταδίκη τους.

Έτσι πρέπει να αλλάξουμε νοοτροπία πρέπει να μάθουμε να κοιτάμε το κοινό σύνολό και την ασφάλειά μας και μετά όλα τα άλλα. Όταν το μάθουμε αυτό τότε θα μπορέσουμε να λειτουργήσουμε σαν υγιής και φυσικά σαν κράτος, διότι μην ξεχνάμε ότι οι κυβερνόντες (που τόσο εύκολα χλευάζουμε) είναι εικόνα της κοινωνίας που τους εκλέγει

Θα ήθελα να κλείσω ότι οι πυροσβέστες, οι αστυνομικοί, οι εθελοντικές ομάδες, ο Ερυθρός Σταυρός, οι λιμενικοί, οι ένοπλες δυνάμεις, τα πληρώματα ιδιωτικών ασθενοφόρων και του ΕΚΑΒ όπως και δεκάδες ιατροί και νοσηλευτικό προσωπικό υπερέβησαν εαυτό κάτι που ήμουν μάρτυρας και μπορώ να σας διαβεβαιώσω. Θα ήθελα εκ μέρους του smashpoint να ευχαριστήσω όλους αυτούς για την αυτοθυσία τους και τις προσπάθειές τους.

Τέλος θα ήθελα να παρακαλέσω τους αναγνώστες να μάθουν από αυτό το άρθρο τα προβλήματα και να προσπαθήσουν να βοηθήσουν να μην ξαναεπαναληφτούν.

Τώρα που ξημερώνει ξεκινάω να πάω στην εργασία μου άυπνος, κουρασμένος ψυχικά και σωματικά και νηστικός. Δεν ξέρω τι θα μας ξημερώσει. Εύχομαι (αν και δύσκολο) να μην αυξηθεί ο αριθμός των θυμάτων και να σταματήσει η χθεσινή καταστροφή. Τόσο εγώ όσο και οι Ένοπλες Δυνάμεις και τα Σώματα Ασφαλείας θα είμαστε σε πλήρη ετοιμότητα να ξαναπάμε αν χρειαστεί.

Θ. Σ., Αξιωματικός Ειδικών Δυνάμεων».

Πηγή: smashpoint.gr

https://www.fosonline.gr/plus/epikairotita/article/16582/etsi-vrikame-to-proto-ptoma-dyo-astynomikoi-tin-eixan-apomakrynei-dyo-fores-me-tin-via

ΕΜΕΙΝΕ ΕΝΑ ΠΑΡΑΠΟΝΟ...

Γιάννης Ρίτσος

"Ποτέ δε φεύγουν τα νεκρά παιδιά απ΄τα σπίτια τους,
τριγυρίζουν εκεί, μπλέκονται στα φουστάνια της μητέραςτους
την ώρα που εκείνη ετοιμάζει το φαί κι ακούει το νερό να κοχλάζει..(...)..Πάντα εκεί..
Δε φεύγουν τα νεκρά παιδιά...
Μένουν στο σπίτι κι έχουν μια ξεχωριστή προτίμηση να παίζουν στον κλεισμένο διάδρομο και κάθε μέρα μεγαλώνουν μέσα στην καρδιά μας, τόσο που ο πόνος κάτω απ΄τα πλευρά μας, δεν είναι πια απ΄τη στέρηση μα από την αύξηση. Κι αν κάποτε οι γυναίκες βγάζουν μια κραυγή στον ύπνο τους,ειναι που τα κοιλοπονάνε πάλι..."

Eύη Τανούδη

Οι νεκροί είναι κιόλας όντα μυθικά…

Γίνονται έξαφνα και ας μην παραδεχόμαστε

οι μικροί μας ήρωες που κατάφεραν το ακατόρθωτο:

Να πεθάνουν!

Μια τελευταία φωτογραφία

που σβήνει όλες τις ατέλειες και τις κακίες.

Δεν είναι οι άνθρωποι της διπλανής πόρτας οι νεκροί.

Ή καλύτερα δεν είναι πια…

Είναι όντα μυθικά

από αυτά που περικυκλώνουμε

και μηρυκάζουμε την περιέργεια μας

Από εκείνα που ευχαριστούμε τον Θεό

που δεν ήμασταν στη θέση τους.

Ναι, έχει μια κάθαρση η τραγωδία.

Πάντα τη δικιά μας.

Οι νεκροί παραμένουν απόβλητοι…

ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΑΓΑΠΟΥΜΕ ΚΑΝΕΝΑΝ....

Είναι μεγάλη υπόθεση να νικηθεί η υποκρισία στις ανθρώπινες σχέσεις.. η αγάπη δεν είναι φθηνός συναισθηματισμός και μερικά μεγάλα πνεύματα πάντα προέβλεπαν, άλλοτε απαισιόδοξα άλλοτε αισιόδοξα μα η παρατήρηση είναι πάντα ρεαλιστική...

- Δεν είμαστε τίποτα άλλο παρά ένα ψέμα, μια διπροσωπία, μια αντίφαση, και κρυβόμαστε και μασκαρευόμαστε μπροστά στον ίδιο τον εαυτό μας.BLAISE Pascal

- Ποτέ δεν αγαπάμε κανέναν. Αγαπάμε αποκλειστικά την εικόνα που διαμορφώνουμε για κάποιον. Αυτό που αγαπάμε είναι μια δική μας κατασκευή, στην ουσία δεν αγαπάμε παρά τον εαυτό μας.FERNANTO PESSOA

-Πάρε την λέξη μου, λέει ο Ανδρέας Εμπειρίκος, δώσε μου το χέρι σου. Μέσα σ’ αυτή τη διπλή κίνηση βρίσκεται διατυπωμένη, με τη μεγαλύτερη δυνατή συντομία, η αντίληψη που βγάζει από τον άνθρωπο τον ποιητή. Μια συναλλαγή, επιτέλους, εκτός εμπορίου. Δίνεις και παίρνεις, χωρίς ούτε να πουλάς, ούτε ν’ αγοράζεις. Αν υπάρχει κάτι που περνάει από χέρι σε χέρι, αυτό είναι η ανθρωπιά. ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ

ΜΗ ΜΟΥ ΤΟΥΣ ΚΥΚΛΟΥΣ ΤΑΡΑΤΤΕ 

Παρατηρώ τα πάθη των συνανθρώπων μου

παρατηρώ τις μικρές στιγμές τους και έτσι στα ανούσια λιμνάζω.

Δεν έφυγα ποτέ από δω, στους ίδιους κύκλους ανακυκλώνομαι

η γεμάτη ευκαιρίες και πολυσύχναστη ζωή απομακρύνθηκε πια με τη νεότητα.

Και όμως ονειρεύομαι ακόμα την αγάπη να με βρει εδώ στον ασφυκτικά κλειστό μου κύκλο.

Την αγάπη που δε θα ναι ξένο σώμα με την καθημερινότητα μου

μα σε αρμονία με την άσημη ζωή μου.

Απαλά σα πούπουλο να πέσει στο στάσιμο νερό

να μη ταράξει κανέναν απ τους κύκλους μου.

Ένα τουβλάκι που έλειπε σε παιδικό παιχνίδι ισορροπίας αρμονικά να ταιριάξει. 

Διακριτικά να ξαπλώσει στο κρεβάτι μου σαν να έλειπε για πολύ καιρό.

Μα η αγάπη σταυρώνεται, θυσιάζεται και σα ξαφνική μπόρα μες τη λιακάδα εμφανίζεται.

Ο ίδιος ο Θεός για την αγάπη του ανθρώπου φτάνει ως την άβυσσο.

Η αγάπη οδύρεται, σταυρώνεται και καταποντίζεται

για να αναγεννηθεί νέα και όμορφη πάλι.

Και γω ζητώ την αταραξία της σε ανέραστη ελπίδα γαλήνης…ΤΑΝΟΥΔΗ ΕΥΗ

ΤΑ ΔΕΣΜΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ

Είναι τίμημα βαρύ η ελευθερία
σέρνεται σα παλιό κουρέλι με τις αποσκευές μου
κρέμεται χωρίς ελπίδα με το’ να χέρι στο γκρεμό.
Βαριά και ασήκωτη η ελευθερία
σα σιδερένια μπάλα θανατοποινίτη
της μέρας χωρίς σκοπό
της νύχτας χωρίς αγκαλιά
της ζωής ολάκερης χωρίς το νόημα της.

Μόνο τον εαυτό της αγαπά
Δε δίνεται δε δένεται και δε πονά.
Δε δίνει και δε παίρνει
και έτσι δεν επιστρέφει και δεν επιστρέφεται.
Δεν έχει η ελευθερία ορισμό γιατί ορίζει.
Ορίζει την αγάπη και την αλήθεια
και είναι το μοναδικό τους μέτρο.
Σιωπά στο απόσπασμα
μιλάει μόνο στην ερημιά του βουνού.

Έφηβη κόρη, επαναστάτης γιος
στις ορμόνες της πάντα κουβαλά
σα μικρόβια την ασυδοσία και το μηδενισμό
ένα βήμα πριν το τέλμα
πληρώνει το δικαίωμα να μην
πληρώσει συνήγορο!

Χωρίς Εσένα η ελευθερία μου
μια τρύπα στο κενό
Το νίκησε το διαπέρασε μα δε το κάλυψε.
Χωρίς Εσένα η ελευθερία μου
ένα εξωτικό νησί
απροσπέλαστο μοναχικό και επικίνδυνο.

ΟΙ ΔΥΟ ΑΛΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ 1204 ΦΡΑΓΚΟΙ & 1453 ΤΟΥΡΚΟΙ

της ΕΥΗΣ ΤΑΝΟΥΔΗ

ΟΙ ΔΥΟ ΑΛΩΣΕΙΣ ΤΗΣ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ

1204 ΦΡΑΓΚΟΙ & 1453 ΤΟΥΡΚΟΙ

Ποιες οι Επιπτώσεις στην Πορεία του Ελληνισμού μέχρι Σήμερα;

Συνήθως   όταν   αναφερόμαστε στην Άλωση της Πόλης, εννοούμεμε τη γνωστή από τους 

Τούρ­κους,   στις  29   Μαΐου  1453. Ωστόσο, πριν διακόσια τόσα χρόνια είχε προηγηθεί η Άλωση από τους Λατίνους, που, για ορισμένους μελετητές, υπήρξε η αφετηρία της παρακμής και της ουσιαστι­κής πτώσης της Πόλης, αλλά και γενικό­τερα του βυζαντινού πολιτισμού. Παρακ­μή που, κατά πολλούς, συνεχίζεται μέχρι σήμερα...

Στις 13 Απριλίου του 1204, η Πόλη «έπεσε» για πρώτη φορά. Από τότε θα έπεφτε για πάντα... Αναφέρομαι βεβαίως στη γνωστή σε όλους μας πρώτη Άλωση της Κωνσταντινούπο­-λης στα 1204 από τους Φράγκους. Αλλά ας δούμε πώς ξεκίνησαν όλα... ...Βρισκόμαστε στον 11ο αιώνα, που εντέλει αποδείχτηκε ιδιαίτερα κρίσιμος για την τύχη της Βυζαντινής Αυτοκρατο­-ρίας και των γειτονικών της λαών. Οι εξωτερικοί εχθροί πολλοί. Εμφάνιση των Τούρκων στα ανατολικά και ήττα μας στη μάχη του Ματζικέρτ το 1071. Νορ­μανδοί στις βυζαντινές κτήσεις στη Ν. Ιταλία και απειλές κατά του Δυρραχίου. Ούγγροι, Σέρβοι και Βούλγαροι στα βό­ρεια σύνορα...

Τα μέτωπα είναι πολλά, ακόμα και για τον οργανωμένο βυζαντινό στρατό, ο οποίος αποτελείται πλέον από μισθοφόρους. Η κρίση είναι όμως κυρίως εσωτερική. Το σύστημα του «συμβιβασμού» -που επί αι­ώνες χρησιμοποίησε επιτυχώς η Βυζαντινή Αυτοκρατορία στην προσέγγιση της με τους γειτονικούς λαούς- αποδεικνύεται κα­ταστροφικό στην παρούσα φάση.

Ζωγραφική απεικόνιση της μάχης του Ματζι­κέρτ το 1071.

Πάνω στον «πανικό» της για τον επερχόμενονο κίνδυνο στα σύνορα της, προβαίνει σε αρκετές παραχωρήσεις και εκχώρηση προ­νομίων, καθώς και απεγνωσμένες προσπά­θειες για ένωση με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία (βλ. ΑΒΑΤΟΝ τεύχος 70), ενώ όλοι αυτοί που προσέβλεπαν στην κατάληψη  της δεν θα αρκούνταν τελικά μόνο σε μερικά προνόμια!

Επιπλέον, η συνεχής ενίσχυση των γαιο­κτημόνων, η αύξηση της φορολογίας στις λαϊκές μάζες και η συρρίκνωση του αυτο­αυτοκρατορικού θεσμού στην πρωτεύουσα ενι­σχύουν τις τάσεις εκ-φεουδαλισμού στο ύστερο Βυζάντιο, φέρνοντας το πολύ κο­ντά στο αντίστοιχο δυτικό σύστημα, το οποίο επικράτησε σε μεγάλο βαθμό κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Με όλα αυτά και άλλα πολλά -για να μην αναλωθούμε σε ξηρά ιστορικά στοιχεία-φτάνουμε στα δραματικά γεγονότα της Άλωσης της Πόλης από τους Φράγκους, γεγονός που ήταν από καιρό ενδόμυχη επι­θυμία όλων των Σταυροφόρων, υπό το πρόσχημα των Δυτικών να σώσουν την ­πάσχουσα Χριστιανική Ανατολή!

ΤΟΣΑ ΛΑΦΥΡΑ ΑΠΟ ΜΙΑ ΠΟΛΗ..

Με το που πάτησαν οι Λατίνοι την Πόλη, αυτό που χαράχτηκε μια για πάντα στις μνήμες τόσο των κατακτητών όσο και των υπόδουλων, ήταν ο θαυμασμός που προ­κάλεσε το θέαμα της Βασιλεύουσας στα μάτια των «Σταυροφόρων του Αίματος». Στο Χρονικό της κατάκτησης της Κωνστα­ντινούπολης, του Γοδεφρείδου Βιλλεαρ-δουΐνου (κεφ. 2, παρ. 52-53) αναφέρο­νται τα εξής:

«... Γιατί δεν μπορούσαν καθόλου να σκε­φτούν πως μπορεί να υπάρχει σε όλο τον κόσμο μία τόσο πλούσια πόλη, όταν είδαν αυτά τα ψηλά της τείχη και τους πλούσι­ους πύργους και αυτά τα πλούσια παλάτια και τις ψηλές Εκκλησίες, που ήταν τόσες πολλές που κανείς δεν θα το πίστευε αν δεν το έβλεπε με τα μάτια του... Και τα λά­φυρα ήταν τόσα πολλά που κανείς δεν ήξε­ρε να πει πόσα... Από τότε που χτίστηκε ο κόσμος δεν πάρθηκαν τόσα λάφυρα από μία μόνο πόλη!...».

Τα λάφυρα που πήραν οι Σταυροφόροι από την Βασιλεύουσα στολίζουν μέχρι σήμερα πολλές ευρωπαϊκές πόλεις και μουσεία. Όμως δεν ήταν μόνο τι πήραν οι Φράγκοι, αλλά πώς το πήραν. Δεν υπάρχουν λόγια για να περιγράψει κα­νείς την απίστευτη βαρβαρότητα και έλ­λειψη παιδείας την οποία έδειξαν, με το κάψιμο εκκλησιών, σπάνιων ελληνικών χειρογράφων, και πλήθος ανίερων πρά­ξεων σε βάρος γυναικών και κακομετα­χείρισης ιερών λειψάνων!!!

Λίγο πριν την Άλωση, η Πόλη, αν και έχει χά­σει την παλαιά της επιβλητικότητα, εξακολου­θεί να διατηρεί το μύθο της. Ο πληθυσμός της ανέρχεται σε 40.000 χιλιάδες και οι κάτοικοι ζουν με το φόβο των Τούρκων. Ο πολεοδομι­κός ιστός της παραμένει αναλλοίωτος, αλλά η παρακμή στα δημόσια κτίρια είναι εμφανής. Τα μεγάλα δημόσια έργα, εκτός από την επι­σκευή των λιμανιών και των τειχών, έχουν σταματήσει και ακόμη και το Παλάτι είναι ερειπωμένο. Η αυτοκρατορία έχοντας απωλέ-σει την αγροτική ενδοχώρα έχει συρρικνωθεί και στην ουσία έχει περιοριστεί στην Κωνστα­ντινούπολη, που είναι πλέον πόλη-κράτος. Όση δύναμη της απομένει αποτυπώνεται στην αγορά και στα σπίτια των πλουσίων, κυρίως.

Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε -χωρίς να υποτιμήσουμε το αντίστοιχο κατακτητικό μένος- ότι οι Τούρκοι στο πέρασμα τους άφησαν λιγότερες αναλογικά τέτοιες απο­κρουστικές μνήμες. Και αυτό δεν είναι αποκύημα φαντασίας της γράφουσας αλλά καταγραφή της συλλογικής μνήμης του απλού λαού.

Άλλωστε, όπως αναφέρει και ο Γιώργος Καραμπελιάς στο έργο του 1204: Η Δια­μόρφωση του Νεότερου Ελληνισμού, ο τούρκικος ζυγός χτυπούσε τον Ελληνι- σμό στην «επιφάνεια», ενώ ο λατινικός στο πνεύμα. Και ως γνωστόν, όταν υπο­δουλωθεί το πνεύμα ακολουθούν και όλα τα υπόλοιπα.

ΟΙ ΦΡΑΓΚΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ

Η πλέον όμως καθοριστική συνέπεια της Φραγκοκρατίας ήταν ότι προετοίμασε το έδαφος σε κάποιο βαθμό για τη δεύτερη και οριστική πτώση της Πόλης στα χέρια των Τούρκων, στις 29 Μαΐου του 1453.

Ο ελληνικός λαός όλη την προηγούμενη περίοδο είχε ήδη εξουθενωθεί σε όλους τους τομείς. Στο διοικητικό σύστημα επικρατούσε η φεουδαρχία, ενώ οι προσπά­θειες εκ-λατινισμού των «αιρετικών ορθο­δόξων» εκτείνονται μέχρι την εποχή της ύστερης Τουρκοκρατίας (για να μην πού­με μέχρι σχετικά πρόσφατα, τον προη­γούμενο αιώνα). Ο λαός αντιστεκόταν με κάθε μέσο, για πρώτη φορά ίσως, για τη διατήρηση της ταυτότητας του. Αυτήν την περίοδο μάλιστα, ο όρος Έλλην αποκαθίσταται στο αρχικό του πολιτιστικό και εθνικό πλαίσιο. Ο κίνδυνος του 'Ελληνα -Εθνικού έχει παρέλθει πλέον, και η ταυ­τότητα των ελληνόφωνων πληθυσμών βάλ­λεται από έξω αυτήν τη φορά. Πολλοί Δυτικοί, οι οποίοι εγκαταλείπουν τον τόπο τους και έρχονται να μείνουν στην Ελλάδα επιστρέφουν πίσω, απογοη­τευμένοι. Κι αυτό επειδή η «Ελλαδίτσα» δεν μοιάζει σε τίποτα με τις παλιές εποχές της (δεν πρόλαβαν βλέπετε να «δανειστούν»=αρπάξουν εκείνα τα οποία «δανεί­στηκαν» οι προηγούμενοι Λατίνοι). Έτσι, περιγράφουν με τα μελανότερα χρώματα και τις πιο απαξιωτικές φράσεις τη χώρα και τους κατοίκους της. Στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, τα πράγ­ματα συνεχίζουν να μην είναι ευνοϊκά για τους Έλληνες «ραγιάδες». Οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη μένουν στάσιμες. Κυ­ρίως όμως η έλλειψη οργανωμένης παιδεί­ας θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετώπισε ο ελληνι­σμός την περίοδο αυτή. Ας μην ξεχνάμε ότι η παιδεία ήταν σημαντική για την προστασία με κάθε τρόπο και από κάθε άπο­ψη της ελληνικής ταυτότητας. Μάλιστα, για την εποχή αυτή έχουν διαδο­θεί και δύο μεγάλοι μύθοι, που βέβαια εξυ­πηρετούν ο καθένας από ένα σκοπό: Ο πρώτος μύθος αφορά τη δήθεν ειρηνική συνύπαρξη Ελλήνων και Τούρκων. Κατοχυ­ρώνεται δε από την κατά καιρούς εκχώρη­ση προνομίων στους υπόδουλους Έλληνες, ενώ παρουσιάζεται ως μεγάλο σφάλμα, σχεδόν «αμάρτημα», το γεγονός ότι ξεση­κώθηκε το άπιστο μιλέτ και επαναστάτησε κατά του «ευεργέτη» του! Ο δεύτερος μύθος αναφέρεται στην επίσης δήθεν συνεχή αντιπαλότητα μεταξύ Δυτι­κών και Τούρκων. Ο μύθος αυτός εντού­τοις ανατρέπεται εύκολα από τις αρκετές ιστορικές αναφορές που διασώζονται, με περιεχόμενο τη σύναψη εμπορικών και μη συμφωνιών μεταξύ των δύο πλευρών. Τώ­ρα, σε τι σκοπό αποβλέπουν τελικά... το αφήνω στην κρίση του αναγνώστη!

ΜΕ ΠΟΙΟΥΣ ΝΑ ΠΑΜΕ ΚΑΙ ΠΟΙΟΥΣ ΝΑ ΑΦΗΣΟΥΜΕ...

Το λυπηρό με τους κατοίκους της μικρής χώρας μας είναι ότι όσα βήματα κάνουν μπροστά με την ενότητα τους, άλλα τόσα κάνουν πίσω με τους διχασμούς τους. Απο­τέλεσμα; Να μένουν συνεχώς μετέωροι, σαν αιώνιοι έφηβοι, που αναζητούν ενα­γώνια την ιδιοπροσωπία τους. Και αυτό ίσχυε πάντα, και τώρα και τότε... Οι Τούρκοι βρίσκονται προ των πυλών λί­γο πριν την Άλωση και ο λαός χωρίζεται και πάλι στα δύο. Ενωτικοί και Ανθενωτικοί θα αποτελέσουν στο εξής τα δύο αντί­παλα ιδεολογικά στρατόπεδα. Οι Ενωτι­κοί θα υποστηρίξουν την ένωση με τη Δύ­ση, ελπίζοντας αρχικά στη βοήθεια της. Αργότερα θα δουν την ένωση ως μέσο ένταξης μας στον πολιτισμένο κόσμο. Οι Ανθενωτικοί από την άλλη πλευρά θα φτά­σουν στο σημείο να δηλώνουν την προτί­μηση τους στο τούρκικο σαρίκι από τη λατινική τιάρα!

Ποιο κατακτητικό παρελθόν μας όμως από τα δύο επηρέασε τελικά και σφράγισε την απλή καθημερινότητα μας αλλά και τον αυτοπροσδιορισμό μας όλους αυτούς τους αιώνες; Η απάντηση σίγουρα δεν είναι απλή. Και θα πρέπει κανείς να χρησιμοποι­ήσει ως σημείο εκκίνησης για τον προβλη­ματισμό αυτό το λαϊκό πολιτισμό σε όλες τις εκφάνσεις του (δημοτικό τραγούδι, ρε­μπέτικο, παραδόσεις, θρύλους, τέχνη, λαο­γραφία, γλώσσα κτλ).

Προσωπικά, θεωρώ περισσότερο αξιόπι­στη ιστορική πηγή τη συλλογική μνήμη του απλού λαού, που δεν φτιάχνει ιστορία «μαγειρεύοντας» τη με συμφέροντα. Η τε­λική Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 αυτή καθ' εαυτή, ως γεγονός, συνε­χίζει να συγκλονίζει και να προβληματίζει λίγο-πολύ τον κάθε Έλληνα, ανεξάρτητα από το φιλοβυζαντινό ή μη αίσθημα του. Ίσως να είναι η περηφάνια μιας αυτοκρα­τορίας που πληγώθηκε θανάσιμα. Ποιος θα πίστευε σήμερα πως είναι δυνα­τόν να «πέσει» η Αμερική (που πολύ πιθα­νόν να το δούμε και αυτό); Όπως ανα­φέρθηκε και παραπάνω, κατά τη Φρα­γκοκρατία, οι εντυπώσεις πολλών ξένων για τη στάση των Ελλήνων είναι χαρακτη­ριστικές της περηφάνιας και του αισθή­ματος ανωτερότητας που τους διακατεί­χε. Πολλοί μιλούν για ελληνικό σωβινισμό και αλαζονεία.

Άλλωστε, οι Βυζαντινοί -έχοντας ως πρό­τυπο το ιδεώδες της «ησυχίας»- έδειχναν απέχθεια για το βάρβαρο δυτικό ιπποτικό ιδεώδες. Μάλιστα, ιδιαίτερα ενδιαφέρον εί­ναι το γεγονός ότι σε λογοτεχνικά κείμενα του 14ου αιώνα, αναφέρεται ως αρχέτυπο διαμάχης μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων ο... Τρωικός Πόλεμος! Πολλά είναι τα αρνητικά κατάλοιπα που κουβαλάει ο νεοέλληνας από τη χρόνια συνύπαρξη του με τον κατακτητή, αλλά και αρκετά θετικά στοιχεία «γεννήθηκαν» με τη δράση μηχανισμών άμυνας. Ο υγιής ζωντανός οργανισμός, όταν δέχε­ται ένα ξένο διαβρωτικό σώμα μέσα του, είναι μαθηματικά λογικό ότι θα αντιδρά­σει, θα αντισταθεί. Ειδάλλως είναι νε­κρός και δεν το ξέρει! Ο Ελληνισμός λοιπόν, μη μπορώντας να αποτρέψει τις εδαφικές του αλώσεις, «οχυ­ρώθηκε» κατά της ψυχικής του άλωσης.

Οι Σταυροφόροι στην Πόλη, έργο του Ντελα-κρουά (1840). Βρίσκεται στο Λούβρο.

Η «βυζαντινή» αίγλη της Θεσσαλονίκης, και ο «ορθολογισμός» της Αθήνας. Μια στημένη αντιπαράθεση

Συσπειρώθηκε γύρω από την Εκκλησία για να αποφύγει εκλατινισμούς και εξισλα­μισμούς. Παράλληλα, πρόβαλλε ξανά την αρχαία ελληνική κληρονομιά, για να δια­φυλάξει τη γλώσσα και την ταυτότητα του από τον περιρρέοντα εθνικιστικό βαλκανι­κό «πυρετό»,

Σ' αυτό το σημείο βέβαια πρέπει να επιση­μάνουμε πως η ελληνική γλώσσα δεν έμει­νε ανεπηρέαστη από την επαφή της με τις γλώσσες του κατακτητή. Πολλές άγνωστες λέξεις και εκφράσεις πέρασαν στην καθη­μερινή μας ομιλία και αφομοιώθηκαν σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μην είναι πλέον εύ­κολα αναγνωρίσιμες ως ξένες. Μάλιστα, το φαινόμενο εντατικοποιήθηκε μετά τη Μι­κρασιατική καταστροφή και την προσέλευ­ση χιλιάδων προσφύγων. Ανήσυχο το ελληνικό πνεύμα δεν μοιρολάτρισε μετά την Άλωση της Πόλης το 1204, αλλά δημιούργησε αυτοκρατορι­κές εστίες στη Νίκαια, στην Τραπεζού­ντα, στο Μυστρά, στη Θεσσαλονίκη. «Έλαμψε» για τελευταία φορά λίγο πριν το τέλος, με την «παλαιολόγεια» άνθιση σε όλους τους τομείς. Η πορεία όμως της Βυζαντινής Αναγέννησης αποκόπηκε βί­αια το 1453 και μεταφέρθηκε στη Δύση, με τη μετανάστευση πολλών Ελλήνων λό­γιων, εμπνέοντος την εκεί Ευρωπαϊκή Αναγέννηση.

Η ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΜΝΗΜΗ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΧΕΤΥΠΑ

Ξαναγυρίζοντας στις μνήμες των δύο Αλώσεων, διαπιστώνουμε ότι η λαογρα­φία μας βρίθει από ιστορίες και θρύ­λους σχετικά με την αποφράδα εκείνη μέρα του 1453, ενώ αναλογικά είναι πολύ λιγότεροι οι θρύλοι οι σχετικοί με εκείνη του 1204.

Περίφημες και διαχρονικές είναι λόγου χά­ρη οι παραδόσεις για τον Μαρμαρωμένο Βασιλιά, τα μισοτηγανισμένα ψάρια, κα­θώς και για το σημείο στη θάλασσα της Προποντίδας που είναι πάντα γαλήνιο και ευωδιαστό, λόγω του ότι εκεί βούλιαξε η Αγία Τράπεζα, που βρισκόταν μέσα στην Αγια Σοφιά...

Όλες αυτές οι ελπίδες του απλού λαού για την επανάκτηση της Πόλης στα μετέπειτα χρόνια -και κυρίως μετά την επανάσταση του 1821 και τη διαμόρφωση του νεότε­ρου ελληνικού κράτους- θα αποτελέσουν τη «ζύμη» για τη δημιουργία της Μεγάλης Ιδέας. Η Μεγάλη αυτή Ιδέα θα εκφραζό­ταν πλέον μέσα από την επίσημη κρατική πολιτική και εκπροσωπήθηκε από πολλές και διαφορετικές εξέχουσες φυσιογνω­μίες του έθνους.

Το όραμα όμως μίας νέας βυζαντινής αυ­τοκρατορίας, όπου Έλληνες θα θεωρού­νται όσοι μιλούν την ελληνική γλώσσα και κατέχουν την ελληνική παιδεία, εμφανίστη­κε σε πρώιμο εμβρυακό στάδιο, ήδη από τον 18ο και 19ο αιώνα. Κυρίως αναδύθηκε στο κράτος της Νίκαι­ας μετά την κατάληψη της Πόλης το 1204, αλλά και αργότερα στα 1261, όπου ο Μιχαήλ Η' ο Παλαιολόγος, αφού ανέκτησε την Κωνσταντινούπολη, εξέδωσε χρυσόβουλο (δηλαδή αυτοκρατορικό διά­ταγμα) διατυπώνοντας τη Μεγάλη Ιδέα ανασύστασης του βυζαντινού κράτους, χρησιμοποιώντας πια τη λέξη Ελλάς·. Στα χρόνια που ακολούθησαν μετά την επανάσταση του 1821, όπου το κράτος προσπαθεί να αναγεννηθεί από τις στάχτες του, οι προσδοκίες του να προσεγγίσει τους ρυθμούς ανάπτυξης της Δυτικής Ευ­ρώπης και να κερδίσει την εκτίμηση της μοιάζουν με αγώνα δρόμου... Η μικρή Ελλάδα έρχεται πάντα τελευταία και καταϊ­δρωμένη!

Τα κατάλοιπα της συμβίωσης της για αρ­κετά χρόνια με κατακτητές δημιούργησαν πάμπολλες αρνητικές στάσεις και συμπερι­φορές, κυρίως στο επίπεδο του δημοσίου βίου. Η πολιτική άρχισε με τα χρόνια να ταυτίζεται με τη διαφθορά και να κυριαρ­χεί το πελατειακό σύστημα και το «ρου­σφέτι».

Ο λαός χάνει σταδιακά την εμπιστοσύνη του στους εκπροσώπους του, φτάνοντας σήμερα στην κατάσταση του «βολέματος» και του «ωχαδερφισμού». Ακόμα και ο συλ­λογικός, σε αδιάλειπτη συνέχεια, εθνικός χαρακτήρας του Έλληνα με τα χρόνια υπό­κειται σε μεταβολές, ώστε να φτάσει να διατηρεί σήμερα όλο και λιγότερα όμοια χαρακτηριστικά με τους ένδοξους προγό­νους του. Το πολυδιαφημισμένο δε ελληνι­κό φιλότιμο κατάντησε πλέον γραφικό! Οι δύο πολιτιστικές κατευθύνσεις, ανάμεσα στις οποίες κλυδωνίζεται το νεοελληνικό έθνος από τα γεννοφάσκια του, διαγράφο­νται καθαρά στην αιώνια μεταφυσική δια­μάχη ανάμεσα στις δύο μεγάλες πόλεις μας, Θεσσαλονίκη και Αθήνα. Η «συμπρωτεύουσα» διατηρεί περισσότε­ρες «πονεμένες» μνήμες, καθότι υπήρξε πολυεθνική πόλη στο παρελθόν. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος, οι συγκρούσεις εθνι­κών ομάδων με αντικρουόμενα συμφέρο­ντα είναι συνεχείς και επαναλαμβανόμενες. Η Θεσσαλονίκη όμως στη συνείδηση των  κατοίκων της -και όχι μόνο- έχει μείνει ως το υποκατάστατο της Κωνσταντινούπολης ή αλλιώς η αδελφή. Ας μην ξεχνάμε ότι η Βασιλεύουσα ήταν η μάνα για τους προ­σφυγικούς πληθυσμούς που εγκαταστάθη­καν στη Θεσσαλονίκη. Η Αθήνα, περισσότερο επηρεασμένη από τους αναγεννησιακούς ρυθμούς, φιλοξε­νούσε επί χρόνια όλους αυτούς που ορα­ματίζονταν μία νέα Αρχαία Ελλάδα διαγρά­φοντας το βυζαντινό παρελθόν της. Υπήρ­ξε τελικά η πόλη που εκπροσώπησε τον ορ­θολογικό τρόπο ζωής και προσανατολί­στηκε στην τεχνολογική ανάπτυξη και στη δημιουργία ευνοϊκών σχέσεων με τη Δύση. Επιπλέον, όπως αναφέρθηκε ήδη, ένα γε­γονός που ενίσχυσε την πόλωση αυτή είναι ο μεγάλος αριθμός προσφύγων που εγκα­ταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη και προσέ­θεσαν «μπόλικες δόσεις νοσταλγίας» στην ήδη φορτισμένη ατμόσφαιρα της.

Ο ΕΛΛΗΝΑΣ, ΕΝΑ ΜΙΚΡΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ

Ο Μιχαήλ Η' Παλαιολόγος.

Συχνά έχω την αίσθηση ότι το σημερινό ελληνικό κράτος υιοθετεί ασυναίσθητα ίσως σε μεγάλο βαθμό- μερικές από τις συμπεριφορές «απόγνωσης» που χαρα­κτήριζαν το μεγάλο του «πρόγονο·, τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Όπως εκείνη τότε, έτσι και αυτό σήμερα, χρησιμοποιεί πολλές φορές πολιτική συμβιβασμού με τα δυτικά κράτη, κυρίως δε με τις ΗΠΑ. «Εξουσιοδοτεί» επίσης το δικαίωμα να λαμβάνονται κρίσιμες πολιτικές αποφά­σεις ερήμην του. Το ελληνικό κράτος δια­κατέχεται από ανεξήγητο πανικό ότι θα

Η πολιορκία της Πόλης σε γαλλική μινιατούρα.

μείνει «πίσω» κατά κάποιον τρόπο από τις παγκόσμιες εξελίξεις. Ή πως κάθε διαφω­νία του με την Αμερικανική Αυτοκρατορία θα το φέρει στα πρόθυρα του πολέμου. Αυτός ακριβώς ο φόβος έχει ως αποτέλε­σμα την «υποτακτική» συμπεριφορά του. Αναρωτιέμαι λοιπόν, μήπως αυτή η ιστο­ρική του ομοιότητα στο θέμα της εξωτε­ρικής πολιτικής με τη Βυζαντινή Αυτο­κρατορία, το οδηγήσει σε παρόμοια κα­τάρρευση... Και τότε τι μηχανισμούς αντίστασης θα μπορέσει να δημιουργή­σει ο νεοέλληνας, με την παρούσα σύγ­χυση που τον γεμίζει ανασφάλεια;.. Δυστυχώς στις μέρες μας, το εθνικό συ­ναίσθημα και ο πατριωτισμός θεωρού­νται πράματα «μπανάλ». Ταυτίζονται, δυστυχώς, με συνθήματα που χρησιμο­ποίησαν κατά καιρούς διαφόρων κα­τευθύνσεων πολιτικές ομάδες ή ιδεολο­γίες. Μέρα με τη μέρα, βλέπουμε την ιστορία μας να αποσιωπάται -και στη χειρότερη περίπτωση να νοθεύεται-στο όνομα μιας ελληνοτουρκικής ή δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο φιλίας! Το γεγονός αυτό θέτει αυτόματα σε αμ­φισβήτηση τις πικρές μνήμες του απλού λαού για εκείνα τα χρόνια της υποδούλω­σης μας, ενώ από την άλλη, οι αιώνιοι «εχθροί» μας νοθεύουν την ιστορία για τον ακριβώς αντίθετο λόγο, την ενίσχυση της εθνικής τους συνείδησης. Ακόμα και οι Αρχαίοι Έλληνες, παρ' όλη την πολιτιστική παιδεία τους και το υψηλό φρόνημα, ήταν απόλυτοι, κατη­γορηματικοί και συνειδητοποιημένοι όταν έλεγαν ότι Έλληνες είναι μόνο αυ­τοί που μιλούν και σκέφτονται ελληνι­κά. Όλοι οι άλλοι είναι απλά βάρβαροι,

ούτε καν ξένοι ή αλλοδαποί! Και αυτό θα πρέπει να αναλογιζόμαστε κάθε φο­ρά που ξεχνάμε ή επιλέγουμε να ξεχνά­με, αλλά και από την άλλη να έχουμε το θάρρος να αντικρίζουμε τα δικά μας ιστορικά λάθη.

Ο Έλληνας -κατά καιρούς και ανάλογα με τις ιστορικές συνθήκες- έδωσε διά­φορα ονόματα στην εθνική του ταυτό­τητα, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για διάφορους σκοπούς. Επικράτησαν δε ως διαχρονικές τάσεις του να αυτοπροσδιορίζεται. Αυτά τα ονόματα είναι ο Γραικός, ο Ρωμιός, ο Έλληνας και ο Ελληνιστής Κοσμοπολίτης. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, είναι ανάγκη να συνενωθούν αυτές οι τάσεις στη συλλογική ελληνική ψυχή, για πιο πλήρη και ολοκληρωμένη ιστορική συ­νείδηση, ώστε να αρθεί το αδιέξοδο της εθνικής σύγχυσης. Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφέρω μία εν­διαφέρουσα παρατήρηση που έκανε κάπο­τε ένας πολύ καλός φίλος μου, όταν είπε ότι ο Έλληνας είναι ένα μικρό Βυζάντιο: Ανεβαίνει, δοξάζεται, πέφτει, υποτάσσεται και σιγά-σιγά ξανασηκώνεται!

ι πηγεσ]

•   Γιώργος Καραμπελιάς, 1204: Η Διαμόρφω­
ση του Νεώτερου Ελληνισμού, Εναλλακτικές
Εκδόσεις

•   Τόνια Κουσιοπούλου, Βασιλεύς ή Οικονό­
μος: Πολιτική Εξουσία και Ιδεολογία πριν την
Άλωση, Πόλις

• Θεόδωρος Ζιάκας, Αυτοείδωλον εγενόμην...,
Αρμός

•Νίκος Γ. Ζαχαρόπουλος, Η Εκκλησία στην Ελλάδα κατά την Φραγκοκρατία, Πουρναράς. •Θάνος Βερέμης, Πασχάλης Κιτρομηλίδης, Ιωάννης Κολιόπουλος, Ευάγγελος Κωφός, Αλέξανδρος Κιτροέφ, Εθνικισμός και Εθνική Ταυτότητα στη Νεότερη Ελλάδα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τράπεζας

• Ιωάννης   Ε.   Αναστασίου,   Εκκλησιαστική
Ιστορία (ΙΑ' μέχρι σήμερα, Τόμος Β), Παρα­
τηρητής

WHO is  WHO]

Η ΕΥΗ ΤΑΝΟΥΔΗ είναι απόφοιτος Θεολογίας. Ασχολείται με θέματα ελληνικού και βυζαντινού πολιτισμού, καθώς επίσης και με την ποίηση. Ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη.

Ο ΝΙΚΗΤΑΣ ΚΟΡΑΛΗΣ έχει σπουδάσει αρχιτε­κτονική και φιλοσοφία. Τα τελευταία είκοσι χρόνια ασχολείται σοβαρά με τη μελέτη των μεγάλων ιερών παραδόσεων και τη διερεύνηση των σύγχρονων κοινωνικών και πολιτιστικών τάσεων.

ΑΒΑΤΟΝ   

56

52   ΛΒΑΤΟΝ